SIBO – co to jest? Jaką dietę zastosować?

Small intestinal bacterial overgrowth, w skrócie SIBO to choroba przerostu flory bakteryjnej jelita cienkiego. Charakterystyczna jest hipertrofia ilości bakrerii w odcinku jelita cienkiego lub występowanie w tym jelicie nietypowych szczepów bakterii. Ta niecodzienność prowadzi do zaburzenia prawidłowego wchłaniania i trawienia składników pokarmowych oraz powolne uszkadzanie jelit.

1. Przyczyny występowania choroby
W prawidłowej pracy przewodu pokarmowego, w zależności od odcinka układu trawiennego, średnia ilość bakterii to 1011-1012 w 1γ treści jelitowej, w jelicie cienkim 103-104. Bakterie w przewodzie pokarmowym pełnią rozmaite funkcje, od produkcji wybranych witamin, przez fermentacje węglowodanów, do stymulacji układu odpornościowego naszego organizmu.
Mikroflora naszego organizmu, to znaczy jej ilość, skład i rozmieszczenie w układzie pokarmowym zależy od: obecności enzymów trawiennych, kwaśnej treści żołądkowej i ilości kwasów żółciowych czy motoryki przewodu pokarmowego. W momencie, w którym któryś z tych czynników jest zaburzony, może spowodować namnażanie się bakterii w górnym odcinku przewodu pokarmowego i powodować wystąpienie SIBO.
Do czynników odpowiedzialnych za powstawanie niechcianego przerostu bakterii w mikroflorze przewodu pokarmowego zaliczamy: achlorhydrię, nieprawidłowe wydzialenie enzymów trzustkowych, nieprawidłowości ze strony przewodu pokarmowego, jak np. guz jelita cienkiego, uchyłki jelit czy nieprawidłowości immunologiczne, jak np. AIDS, niedobór IgA.

2. Objawy występowania choroby
Objawy u osób borykających się z SIBO są różnorodne, jednak wszystkie mają taką samą przyczynę – uszkodzenie jelita cienkiego spowodowane zaburzeniami wchłaniania i trawienia w przewodzie pokarmowym przez nadmiar bakterii w jelicie.
Do objawów charakterystycznych dla SIBO zaliczamy: biegunkę tłuszczową, zaburzenia wchłaniania tłuszczów i witamin A, D, E i K (rozpuszczalnych w tłuszczach) przez dekoniugację soli kwasów żółciowych; biegunkę osmotyczną i powstawanie wzdęć i gazów, pobudzenie perystaltyki jelit, wydzielanie wody do jelita grubego, przez natężoną fermentację węglowodanów, zwiększoną produkcję krótkołańcuchowych kwasów tłuszczowych i wolne kwasy żółciowe; zaburzenia trawienia dwucukrów, uszkodzenia rąbka szczoteczkowego przez produkcję proteaz; upośledzenie wchłaniania przez kwasy tłuszczowe. SIBO może powodować także objawy poza przewodem pokarmowym, jak kłębkowe zapalenie nerek, zapalenie stawów, rumień guzowaty poprzez zwiększone wchłanianie antygenów bakteryjnych i kompleksy immunologiczne.

Najbardziej charakterystyczne dla pacjenta objawy, dające podstawę do zdiagnozowania SIBO to: uporczywe bóle brzucha, biegunki, skurcze jelit, niezamierzona utrata masy ciała, wzdęcia, gazy oraz wymienione wyżej niedobory witamin z grupy B (przede wszystkim B12) i witamin rozpuszczalnych w tłuszczach, wysypki skórne, rumień guzowaty, słuszczenie wątroby, a także zapalenie wątroby i nerek.
Wśrod chorób powiązanych z SIBO coraz częściej wymienia się zespół jelita drażliwego, a badania potwierdzają, że u pacjentów z jelitem drażliwym często występuje przerost bakterii. Dodatkowo, jako podłoże choroby bądź efekt SIBO wymienia się: astmę, trądzik, anemię, celiakię, nietolerancję laktozy, cukrzycę, IBS, kamienie żółciowe, refluks, pasożyty, zapalenie wątroby, trzustki, marskość wątroby, chorobę Parkinsona i inne. W przypadku występowania objawów pokarmowych i/lub którejś z chorób warto pomyśleć o testach diagnostycznych na SIBO.

3. Diagnostyka SIBO
W diagnostyce SIBO znane jest kilka metod, jednak nie ma jednego, pewnego testu, dzięki któremu moglibyśmy stwierdzić występowanie choroby. W ocenie przerostu bakteryjnej flory jelita stosuje się:
a) badania mikrobiologiczne treści jelita cienkiego i określenie liczby bakterii
b) wodorowe testy oddechowe, do których wykorzystuje się glukozę lub laktulozę
c) testy oddechowe z wykorzystaniem substancji zawierających węgiel znakowany
d) testy z wykorzystaniem p-aminobenzenu

4. Leczenie SIBO
Leczenie SIBO należy nakierować na odnalezienie oraz pozbycie się przyczyny, zmniejszenie ilości bakterii w jelitach oraz regenerację jelita cienkiego. Leczenie SIBO bazuje na: antybiotykoterapii, suplementacji składników mineralnych, takich jak: wapń, magnez, witaminy rozpuszczalne w tłuszczach i witaminy B12 oraz specjalistycznej diecie. Łączenie wymienionych metod leczenia zwiększa szanse na poprawę wyników.

5. Dieta w SIBO
Po zdiagnozowaniu SIBO często poza antybiotykoterapią zaleca się włączenie do życia odpowiedniej diety, wśród których najważniejsze to:
a) SCD (Specific Carbohydrate Diet)
b) GAPS (Gut and Psychology Syndrome Diet)
c) LFD/FODMAP (Low Foodmap Diet)

Wymienione diety można ze sobą łączyć, według preferencji żywieniowych pacjenta, jednak ważne jest przestrzeganie ich wspólnych założeń w celu eliminacji produktów stanowiących pożywkę dla rozwoju bakterii.

DIETA SCD
Dieta ta charakteryzuje się ograniczeniem spożywania węglowodanów złożonych, jako produktów, które nie są prawidłowo trawione przez organizm. Nieprawidłowe wchłanianie prowadzi do namnażania się bakterii i drożdżaków w jelitach, a co za tym idzie do niszczenia komórek w jelicie, stanu zapalnego, nadmierniej ilości kwasów, gazów i złego samopoczucia. Eliminacja wielocukrów i produktów wysoko przetworzonych prowadzi do stabilizacji mikroflory jelitowej oraz poprawia trawienie zmniejszając stan zapalny organizmu.
Z diety eliminujemy: produkty zawierające gluten oraz zboża bezglutenowe, mięso przetworzone i wyroby mięsne, soje, nabiał, niektóre warzywa strączkowe, jak fasola czy groch, przetwory owocowe i warzywne, wybrane warzywa skrobiowe a także słodziki. Dozwolone w diecie natomiast są: jaja, chude mięsa, miód, warzywa i owoce, orzechy, nasiona, wybrane rośliny strączkowe.

DIETA GAPS
Dieta GAPS to bardziej wymagająca wersja diety SCD. Jest ona jednym z elementów składowych leczenia: detoksykacja, suplementacja oraz dieta. Dietę rozpoczyna się w pierwszej fazie od większych restrykcji, w celu zredukowania bólu oraz rozpoczęcia procesu leczenia, a następnie można powoli rozszerzać żywienie. Zabronione w diecie są zboża, cukier i słodziki, warzywa skrobiowe, produkty przetworzone, produkty z dodatkiem barwników, zagęstników, konserwantów, soja i produkty sojowe, rośliny strączkowe, nabiał, kawa i herbata.

DIETA LFD
W założeniu diety FODMAP ogranicza się spożywanie produktów zawierających duże ilości węglowodanów. LFD przewiduje, że znaczna ilość fermentujących mono-, di- i oligosacharydów oraz zmniejszone ich wchłanianie drażnią jelita i powodują bóle brzucha, wzdęcia, gazy, wymioty czy biegunki.
Dieta FODMAP podzielona jest na dwa etapy, wśród których pierwszy etap trwa 6-8 tygodni i polega na eliminacji cukrów, natomiast w drugim, zależnie od stanu zdrowia pacjenta, można stopniowo rozszerzać dietę. Zabronione w diecie są zboża zawierające gluten, nasiona roślin strączkowych, wybrane warzywa i owoce, cukier, słodziki i znaczna część nabiału.

6. Konsultacja dietetyczna

Należy pamiętać, że powyższe zalecenia diety w zdiagnozowanej chorobie przerostu mikroflory jelitowej to ogólne wskazówki co wyeliminować, a co spożywać, w celu zmniejszenia ryzyka wystąpienia dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego. Warto skorzystać z wizyty u wykwalifikowanego dietetyka w celu zbilansowania jadłospisu nie tylko pod kątem produktów zalecanych i przeciwwskazanych ale również zgodnego z założeniami diety, ilością składników pokarmowych, mineralnych i witamin. Zmiana stylu życia pod okiem dietetyka klinicznego to najlepsza droga do osiągnięcia sukcesu wymarzonej sylwetki, zapobiegania problemów ze strony przewodu pokarmowego, zmniejszeniu dolegliwości i poprawy stanu zdrowia.

Chcesz dietę zgodną z założeniami SIBO? Zapraszam do kontaktu 🙂